Meander MC : Amersfoort
Meander MC : Amersfoort
Carin Röst – 03-01-21
De coronavaccinaties beginnen en dat is goed nieuws, maar ook lastig als je bang bent voor naalden. Henk Schenk, arts en prikangstbehandelaar, weet raad.
Waar komt prikangst vandaan?
,,Niemand vindt prikken leuk, maar voor de meeste mensen is het een kwestie van even de tanden op elkaar en dan is het voorbij. Ongeveer een op de duizend mensen is er zo angstig voor dat ze hevig gaan trillen, moeten overgeven of zelfs flauwvallen. Soms ligt er een traumatische ervaring aan ten grondslag. Iemand heeft bijvoorbeeld ooit een pijnlijke prik gekregen of is vastgehouden tijdens het prikken. Veel mensen weten niet waar de angst vandaan komt. Ze vinden het eng dat er iets in hun lijf wordt gespoten. De fobie heeft grote gevolgen. Mensen vermijden een verre reis omdat daar een reizigersvaccinatie voor nodig is. Of ze durven met gezondheidsklachten niet naar de huisarts uit vrees dat die bloed wil afnemen, waardoor ze een goede diagnose en behandeling mislopen.’’
Wat kun je ertegen doen?
,,Kom ervoor uit dat je prikangst hebt. Als je dat niet aangeeft en naar een vaccinatie of bloedafname gaat, kan het gebeuren dat je zo bang wordt dat je wegvlucht. Of het wordt een traumatische ervaring, waarna je helemaal niet meer durft. Geef daarom op tijd aan dat je angstig bent. Het scheelt veel als degene die de prik toedient, van je fobie weet. Als je bijvoorbeeld een griepprik of straks de coronavaccinatie krijgt, bel dan van tevoren. Vaak kan er een aparte afspraak worden gemaakt op een rustig tijdstip. Dan hoef je niet in een rij te wachten, wat vaak extra spanning oplevert. Zorgverleners hebben een belangrijke rol. Bij massavaccinaties zouden er een paar mensen bij de registratietafel moeten staan die mensen met onrustig gedrag aanspreken. Als die heel angstig blijken te zijn, kunnen ze naar een apart kamertje waar ze extra zorg en tijd krijgen.’’
foto: Erik van ’t Woud – Photosteron
Hoe moet je je gedragen tijdens de prik?
,,Ontspannen is het sleutelwoord. Je krijgt een prik in je bovenarm; als je die aanspant doordat je gespannen bent, doet de prik meer pijn. Hierdoor kom je in een negatieve spiraal, want hoe meer pijn het doet, hoe gespannener je een volgende keer bent. Probeer ergens anders aan te denken. Wat vaak goed helpt, is oortjes indoen en een prettig muziekje opzetten.’’
En wat als je echt niet durft?
,,Dan kan therapie helpen, ook bij kinderen. Veel therapieën zijn gericht op blootstelling die je opbouwt van licht naar zwaar. Met EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) laat je iemand terugdenken aan de nare ervaring en tegelijk de ogen heen en weer bewegen of luisteren naar piepjes, waardoor het trauma uitdooft. Bij mijn behandeling op de prikpoli in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort gebruik ik lachgas. Ik doe dat al twintig jaar als enige in Nederland.
Na vier of vijf keer een goede ervaring met steeds wat minder lachgas is de negatieve spiraal doorbroken
Dit lachgas is niet hetzelfde als het recreatieve lachgas: het bestaat voor de helft uit lachgas en voor de helft uit zuurstof en is volkomen veilig. Mensen raken half in slaap, maar horen en zien alles nog.
Tijdens de eerste sessie oefenen we met het toedienen van het lachgas, tijdens de tweede sessie geef ik daarbij een prik. Doordat ze zo ontspannen zijn, voelen ze de prik haast niet. Hierdoor beseffen ze dat als ze ontspannen zijn, prikken niet zo’n groot probleem is. Zo wordt prikken weer meer een positieve ervaring. Na vier of vijf keer een goede ervaring met steeds wat minder lachgas is de negatieve spiraal doorbroken.
Na de behandeling durven alle mensen geprikt te worden. Voor de meeste mensen zal het nooit hun hobby worden, maar dat hoeft ook niet. Als ze het prikken maar niet meer vermijden, want het dient een belangrijk doel.’’
Bereid jezelf voor