Mijn ervaringen met de prikangst poli

Beste lezer,
Mijn ongewone angst voor injecties is al zo oud als ik me kan herinneren. Ik heb een vage herinnering uit mijn vroege kindertijd, waarbij een huisarts, in ons ouderlijk huis, achter me aanzit, en mij uiteindelijk vast zet en onder zware dwang prikt. Of dit echt gebeurd is en of het aan de wortel van de prikangst ligt weet ik niet zeker.
Vanuit mijn vak, ken ik extreme angsten voor één specifiek ding of situatie onder de naam ‘fobie’. Angst is, in principe, een normale reactie op een (potentieel) gevaarlijke stimulus. De bedoeling ervan is dat je bij de stimulus uit de buurt blijft of eventueel vecht voor lijfsbehoud (vluchten of vechten). Bij fobieën, echter, lijkt de angstreactie ‘op hol geslagen’ en buiten proportie, gegeven het feitelijke gevaar dat de stimulus (bv de injectie, de spin, of de hoogte) oplevert.
Hoe het ook zij, ik heb injecties altijd stelselmatig vermeden. Als kind was ik, ten tijde van vaccinaties op school, “ziek”. En ook in mijn volwassenheid (ik ben nu 45) heb ik vrijwel alle gevallen waarin vaccinatie, bloedafname of verdoving aan de orde waren weten te vermijden; gezondheidsrisico’s heb ik op de koop toe genomen. (Alleen tandheelkundige verdovingen vallen enigszins buiten deze fobie, waarschijnlijk omdat mijn vader tandarts was en mij altijd met veel zorg behandeld heeft).
De keren dat ik mij wel heb laten injecteren, mede in een poging om de injectie-fobie te confronteren en mijzelf te ‘behandelen’, waren dramatische aangelegenheden, met langdurige stress van te voren, extreme oncontroleerbare opwinding op het moment van de injectie (een paniekaanval) en uitputting en walging achteraf. Ik heb wel eens geprobeerd de paniek reactie met een stevige dosis kalmerende middelen (Librium, Valium, etc) te onderdrukken. Helemaal groggy liet ik mij dan naar de kliniek in kwestie rijden. Helaas, op het beslissende moment brak de paniek , in alle hevigheid, gewoon door de tranquilizers heen… Ik kon dit kennelijk niet alleen.
Vele jaren geleden (in 2003) wees een vriendin mij op een krantenbericht over de poli van Henk Schenk. Dat bericht heb ik jarenlang zorgvuldig bewaart. Vijf jaar later was het zover dat er behoefte was aan bloeddiagnostiek. Na, uiteraard, het nodige uitstel, heb ik het berichtje tevoorschijn gehaald, en de moed verzameld om bij de heer Schenk aan te kloppen…
Vanaf het eerste mail contact was duidelijk dat de heer Schenk de fobie serieus neemt en respectvol en plezierig met zijn patiënten omgaat. Verder reageerde hij snel op mijn mail en een afspraak was gemakkelijk geregeld. Dit is niet geheel onbelangrijk, want wanneer de patiënt al zo’n enorme weerstand heeft, is het goed dat er geen extra (praktische) barrières worden opgeworpen bij de hulpverlening (een uitvlucht is immers snel gevonden, nietwaar J ).
Bij aankomst in het Meander ziekenhuis, prachtig en rustig in het groen gelegen, was iedereen bijzonder vriendelijk. Eenmaal bij de heer Schenk in de praktijkkamer, was meteen duidelijk dat er geen haast was; er zou alle rekening gehouden worden met jouw specifieke wensen, behoeften en angsten. Voor mij was het verder heel belangrijk dat de heer Schenk aangaf niets te zullen doen dat ik niet wou. Hij biedt daarmee een ‘veilige’ situatie, waarin jij de controle hebt over wat er wel, dan niet, gebeurd. Tegelijkertijd laat hij je niet ‘dobberen’. Hij neemt het initiatief, legt alles wat je wilt uit, stelt dingen voor, en “coachend” je door de bijeenkomst heen.
Eén van de praktische aanpassingen die ik heel fijn vond is dat de heer schenk, om bloed af te nemen, kleine dunne naaldjes gebruikt, die ook gebruikt worden bij baby’s. Er zit een slangetje aan het infuus, zodat er bij het verwisselen van buisjes niet aan het infuus in je arm gerommeld wordt. Iets anders dat voor mij goed werkt is de mogelijkheid om te gaan liggen (hoeft niet, mag wel). Het helpt mij om te ontspannen. Ten slotte, was de lachgas verdoving voor mij van doorslaggevend belang bij het durven maken van de afspraak. Maar, helaas, bij mijn eerste afspraak bij de heer Schenk werkte het lachgas bij mij niet; ik merkte er nauwelijks wat van.
Ik besloot om het dan maar zonder verdoving te proberen. Het feit dat de heer Schenk je probleem serieus neemt en de tijd neemt maakt immers al een hoop verschil. De heer Schenk gaf me de tijd om mijn zenuwen onder controle te krijgen en maande me om langzamer adem te halen. Toen hij mij met het infuus benaderde volgde er toch een paniekaanval. Hij gaf toen onmiddellijk aan mij niet te zullen prikken en we hebben gewacht tot de paniek weer gezakt was, alvorens het opnieuw te proberen. Ik heb toen zoveel mogelijk geprobeerd om, als het ware, niet aanwezig te zijn (een beetje te dissociëren van wat er gebeurde). Ik deed dit door niet te kijken naar Henk Schenk, nog naar mijn partner (dus niks of niemand in beeld die iets te maken heeft met de prik situatie), en een beetje positief te hummen (dom-ti-dom). Elke gedachte aan de injectie en elk beginnend paniekgevoel probeerde ik te onderdrukken en ik concentreerde me op een positieve gemoedstoestand en rustige ademhaling. Ik vind het prettig dat Henk je onderwijl een beetje inlicht over wat hij aan het doen is, en vooral wat hij niet aan het doen is (prikken), zodat het moment in de tijd waarbij je de grootste concentratie nodig hebt (namelijk het moment van de injectie zelf) zo kort mogelijk wordt.
Het klinkt misschien wat vaag, maar goed, zo hebben we uiteindelijk de bloedafname kunnen doen op basis van vrijwilligheid en eigen controle. Ik was heel gespannen tijdens de bloedafname, maar er was geen sprake van een volledige paniek uitbarsting. De rest van de dag was ik uitgeput en van mijn stuk, maar ik had het gevoel dat ik een stap in de goede richting gezet had.
Sindsdien ben ik i.v.m. onvermijdelijke ziekenhuisopnames 2 keer aan infusen gelegd en lek geprikt (ik wordt ouder). Beide keren leverden moeilijke, stresserende situaties voor me op, maar beide keren heb ik enige controle kunnen behouden en volledige paniek kunnen vermijden. Ik gebruik hierbij de ’techniek’ die ik mezelf heb aangeleerd bij de heer Schenk (ik meld bijvoorbeeld dat ik grote problemen heb met injecties en vraag aan goedbedoelende verpleeghulpen die mij willen geruststellen of afleiden om mij niet aan te raken, niet tegen me te kletsen en uit mijn gezichtsveld te verdwijnen, want al die dingen houden mij ‘bij de situatie’).
Onlangs was er weer behoefte aan bloeddiagnostiek. Hoewel ik, naar mijn idee, vooruit gegaan was met betrekking tot de prikangst, zag ik hier nog steeds enorm tegen op (hier geen acute situatie; het initiatief moest van mij komen). Na wederom het nodige uitstel heb ik mij nogmaals tot Henk Schenk gewend. In de praktijk was ik goed zenuwachtig, maar wel een stuk rustiger dan de eerste keer. Ik wou graag het lachgas nog eens uitproberen, want ik hoop dat een rustige injectie-ervaring zal helpen om eerdere, nare ervaringen, naar de achtergrond te dringen, en over de afkeer van injecties heen te komen.
Misschien omdat ik al minder gestrest was had het lachgas nu wel vat op me. Ik voelde het duidelijk in mijn hoofd; een beetje zoals sigarettenrook bij een niet-roker ‘naar het hoofd kan stijgen’, of zoals de aller vroegste stadia van flauwvallen. Er was sprake van een soort vermoeide loomte in lichaam en geest, een traagheid in denken en praten, tintelingen over mijn lichaam, en een subtiele bewustzijnsverandering. Hierbij kon ik nog vrij normaal communiceren met de anderen, maar tegelijkertijd was er de neiging om de situatie als een toeschouwer te beschouwen, alsof je wat afstand neemt van het hier en nu (een lichte vorm van dissociatie). Ik maakte me nog wel enige zorgen over de aanstaande injectie, en ik voelde de steek van het naaldje, maar het geheel verliep uiterst rustig.
Zodra ik het kapje van mijn mond haalde was ik binnen seconden weer helemaal helder. Er kwam toen alsnog wat onderdrukte spanning vrij, maar ik was ontzettend blij en dankbaar voor deze positieve ervaring. Dit is voor het eerst dat een bloedafname (injectie) met zo weinig stress gepaard is gegaan en ik denk dat ik hiermee weer een enorme stap in de goede richting gezet heb.
Ik hoop dat iedereen die ook goede ervaringen met de prik-angstpoli heeft deze zoveel mogelijk met anderen (ook artsen!) zal delen, opdat de mentaliteit rond prikangst (en andere fobieën) in Nederland zal veranderen en meer mensen via deze mogelijkheid geholpen kunnen worden.
Veel sterkte en moed aan alle prikangstigen gewenst en hulde aan Henk Schenk en zijn baanbrekende werk!
Lucia